تعداد کلمات:۳۰۰ کلمه/ تخمین زمان مطالعه:۲ دقیقه
نویسنده: دکتر قاسمی فرد؛ پژوهشگر گروه دین و دینداری پژوهشکده مطالعات حکمرانی
جنگ دوازده روزه ایران و اسرائیل تنها یک منازعه نظامی نبود، بلکه آوردگاهی برای ظهور و بروز لایههای پنهان جامعه به شمار میرفت. این رخداد عرصهای برای سنجش انسجام و پویایی جامعه بود و بستری فراهم کرد تا گروهها یا جریان موسوم به «ساختارگریز» بیش از هر زمان دیگری خود را در متنِ حاشیه نشان دهند. این گروهها که پیشتر به نقد ساختارهای رسمی و سنتی بسنده میکردند، در این برهه حساس به کنشگری فعال و حتی مداخلهگرانه در عرصههای مختلف اجتماعی، سیاسی و رسانهای پرداختند. رفتار این طیف، علیرغم برخی پشتوانههای معرفتی، عمدتاً برآمده از تحولات جاری جامعه است. در بزنگاههایی چون جنگ دوازده روزه، آنان با روایتها و تحلیلهای خاص خود، فضای افکار عمومی را به سمت نقد تند و بعضاً افراطی سوق داده و در مواردی، وحدت و انسجام اجتماعی را هدف قرار دادند. فهم دقیق این جریانها و واکاوی کنشهای آنان، برای شناخت امروز و فردای کشور و جامعه دینی ضروری است.
ساختارگریزان، جریانات و کنشگرانی هستند که با ادعای انقلابیگری، اما بدون پایبندی به عقلانیت دینی، به تخریب ساختارهای عینی و معنایی نظام اسلامی میپردازند. در منظومه فکری رهبر انقلاب، عقلانیت دینی متکی بر اصولی چون پایبندی به دین، آیندهنگری، واقعبینی، حفظ مصلحت عمومی، قانونگرایی، نوگرایی و معنویتمحوری[۱] است و افراطگرایی متحجرانه و محافظهکاری منفعلانه، هر دو ضدعقلانیت شمرده میشوند[۲]ساختارگریزی، نتیجه فقدان عقلانیت است و خصایص آن شامل منفعتطلبی افراطی[۳]، تحجر و تقلیدگرایی[۴]، معنویتگریزی[۵]، قانونشکنی[۶]، خودتحقیری[۷]، نداشتن چشمانداز[۸]، تکیه بر توهمات، برجستهسازی فرعیات، پردازش نادرست دادهها، تضعیف اراده عمل، تهدید و ارعاب، وعده و تطمیع[۹]است.
جهت دسترسی به متن کامل این گزارش راهبردی با ادمین پژوهشکده در شبکه های اجتماعی ارتباط بگیرید.
پاورقی
[۱] -۱۳۷۹/۱۰/۷؛ ۱۳۸۳/۵/۲۵؛ ۱۳۹۳/۴/۱۶؛ ۱۳۸۲/۱۰/۲۲؛ ۱۳۸۴/۶/۸.
[۲] -۱۳۸۴/۶/۸؛ ۱۳۷۶/۱۱/۹.
[۳] -۱۳۸۴/۲/۱۹.
[۴] -۱۳۷۶/۱۱/۹؛ ۱۳۷۶/۷/۳۰.
[۵] -۱۳۸۹/۱/۹.
[۶] -۱۳۸۸/۳/۲۹.
[۷] -۱۳۹۰/۳/۱۴.
[۸] -۱۳۶۸/۴/۲۵.
[۹] -۱۳۹۱/۵/۳؛ ۱۳۹۰/۱۲/۱۸؛ ۱۳۹۸/۷/۴؛ ۱۳۹۴/۱۲/۲۰؛ ۱۳۹۴/۵/۱؛ ۱۳۹۳/۵/۱؛ ۱۳۹۳/۴/۱۶؛ ۱۳۹۶/۳/۱۷
