تعداد کلمات:۷۰۰ کلمه/ تخمین زمان مطالعه:۴ دقیقه
نویسنده: دکتر سجاد لطفی
رویدادهای ناهنجار فرهنگی – اجتماعی معمولاً به صورت زیرزمینی و بدون مجوز رسمی اتفاق میافتند که بعداً با آنها برخورد میشود؛ حال اگر یک اقدامِ منجر به ناهنجاری، با مجوزهای رسمی از مراجع دولتی صورت گرفته باشد چه صورتی خواهد داشت؟ باید هشدار و زنگ خطر در ارکان دولت به صدا درآید.
رویداد ماراتن کیش که این روزها سر و صدای زیادی در شبکههای اجتماعی به راه انداخته مجوزهای لازم منطقه آزاد را گرفته بوده ولی جمعیت شرکت کنندگانی که مراعات قوانین پوششی را نکردهاند آنقدر زیاد است که فیلمهای رسمی را نمیتوانند به صورت شفاف نمایش دهند!
در یک سال گذشته چند اقدام مشابه ماراتن کیش وجود داشته که اگر اقدام نظارتی موثر و بازدارندهای صورت میپذیرفت اکنون شاهد چنین اتفاقی نبودیم. کنسرت پرستو احمدی در کاروانسرای دیرگچین قم؛ که به برکناری مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان منجر شد. همچنین بدپوششی داور زن جشنواره بینالمللی فیلم فجر که روزهای اخیر در شیراز برگزار گردید؛ جالب اینکه میهمانان خارجی به قوانین کشور پایبند بودند. چاره اصلی در همان حرف آقای رییس جمهور است؛ ایشان روز ۲۷ آبان امسال در شورای عالی انقلاب فرهنگی پیرامون رعایت ارزشهای فرهنگی و مقوله عفاف و حجاب گفتند: «رعایت این اصول باید از درون دستگاهها و از سوی مدیران و کارکنان آغاز شود». اگر پایبندی به مقوله عفاف و حیا از سوی مسئولان رعایت گردد مردم نیز رعایت خواهند نمود چرا که «الناس علی دین ملوکهم».
دولت سه وظیفه اصلی بر عهده دارد؛ حمایت، هدایت و نظارت. رییس دولت دغدغه پاسداری از ارزشهای جامعه را دارد و این را بارها بیان نموده اما این دغدغهمندی باید در فرآیندهای عملکردی دولت نیز جاری و مشهود باشد. مواردی همچون ماراتن کیش، گویای نظارت غیرموثر نهادهای ذیربط است. نظارت به سه حالت ممکن است ظهور و بروز داشته باشد:۱. موثر و موفق؛۲. غیرموثر و آن زمانی است که به ظاهر مجوزها به مثابه نظارت پیشینی وجود داشته و نظارت در حین اجرای برنامه هم بوده لکن خروجیاش نامطلوب است و نظارت و عدم نظارت تفاوتی نمیکند؛ مخاطب ادراک عدم نظارت میکند و دست به اقدامات ناهنجار میزند؛ ۳. عدم نظارت حالتی است که به صورت پیشینی، حین اجرای برنامه و پس از آن خبری از نظارت نیست.
در حوزه عفاف و حجاب، مقوله نظارت از سوی نهادهای دولتی به شکل دوم حاکم است؛ مخاطبان ادراک عدم نظارت دارند. نباید این واگویه به صورت عملی بروز یابد که «کشور از حجاب عبور کرده است»؛ در این صورت عدم رعایت فرهنگ عفاف و حیا، از پوشش گذشته و به ناهنجاریهای دیگر مثل مصرف مشروبات الکلی، آشکار شدن و افزایش روابط اجتماعی ناسالم، و … میرسد همچنانکه در کشورهای غربی که این حدود را جدی نگرفتهاند رخ داده و خانواده روز به روز ضعیفتر گشته و پیامدهایی همچون خیانت همسران به یکدیگر، قاچاق دختران و زنان، انواع خشونت علیه زنان، و نیز تولد فرزندان نامشروع را در پی داشته است. به نظر میرسد موضوع عدم رعایت پوشش و برهنگی امروز از سوی دشمنان با اهداف متفاوت سیاسی – اجتماعی دنبال میگردد و باید در لایه امنیت اجتماعی – فرهنگی به دنبال شناخت مساله و اتخاذ راهکار بود لذا مواجهه نیز در همین سطح معنا مییابد.
یکی از علل ضعف در نظارت، تعدد مراجع صدور مجوز نیز میباشد که در صورت تداوم، نیاز به هماهنگی میان دستگاههای ذیربط است. در دولت وفاق، ضرورت هماهنگی میان دستگاههای مسئول دوچندان است؛ به عنوان مثال در پرونده کیش ماراتن، تعامل سازنده میان فدراسیون دو و میدانی به عنوان نهاد تنظیمگر این حوزه با شرکت خصوصی برگزار کننده برقرار نیست. حضور بخش خصوصی به عنوان مجری در اغلب رویدادها توصیه میگردد و کار مردمی را باید به بخش مردمی سپرد اما ضرورت نظارت از سوی نهادهای تخصصی دولتی قابل انکار نیست. طبق گفته برگزار کننده به هر ثبت نام کننده، وام ۲۰ میلیون تومانی از سوی بلو بانک داده شده که در مجموع صد میلیارد تومان اعطا شده است؛ وقتی چنین بودجهای صرف شده جای تاسف است که به جای فرصتآفرینی در حوزه ورزش بانوان – همانند چهار دوره گذشتهی ماراتن کیش- و حتی الگوسازی برای تکرار چنین رویدادهایی در جزایری مثل ابوموسی، اکنون یک مسأله فرهنگی به سایر مسائل جاری کشور افزوده شده است و گاهی چقدر راحت فرصتها تبدیل به تهدید میگردد و در مقوله اخلاق جامعه و حفظ قوام خانواده ایرانی چقدر زود دیر میشود …
